Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột là sự kiện văn hóa – kinh tế đặc sắc, được tổ chức định kỳ hai năm một lần tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk – nơi được mệnh danh là “Thủ phủ Cà phê của Việt Nam”. Với chủ đề xuyên suốt “Buôn Ma Thuột – Điểm đến của cà phê thế giới”, lễ hội không chỉ tôn vinh giá trị của hạt cà phê mà còn quảng bá văn hóa Tây Nguyên, thu hút du khách trong và ngoài nước.
Nguồn gốc và ý nghĩa của Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột
Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột được tổ chức lần đầu vào năm 2005, nhằm tôn vinh những người trồng, chế biến và kinh doanh cà phê, đồng thời quảng bá thương hiệu cà phê Buôn Ma Thuột ra thị trường quốc tế. Đắk Lắk, với diện tích cà phê khoảng 210.000 ha và sản lượng hơn 520.000 tấn mỗi năm, chiếm hơn 30% sản lượng cà phê cả nước, là vùng đất lý tưởng để tổ chức sự kiện này. Lễ hội đã trở thành một hoạt động cấp quốc gia, được Chính phủ công nhận, góp phần nâng tầm vị thế cà phê Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Lễ hội không chỉ là nơi để giới thiệu các sản phẩm cà phê chất lượng cao, mà còn là cầu nối văn hóa, bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống đặc sắc của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, đặc biệt là Không gian Văn hóa Cồng chiêng – Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận.
Thời gian diễn ra Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột
Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột được tổ chính định kỳ 2 năm một lần vào các năm lẻ, kéo dài khoảng 4-5 ngày tại TP. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk.
Thời gian tổ chức vào tháng 3, mùa khô ở Tây Nguyên, thời tiết thuận lợi cho các hoạt động ngoài trời, đồng thời là mùa thu hoạch cà phê, phù hợp để tôn vinh ngành cà phê và thu hút du khách.
Các hoạt động diễn ra tại Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột
Lễ khai mạc
Chương trình khai mạc của Lễ hội cà phê Buôn Ma Thuột thường được tổ chức tại Quảng trường 10/3, TP Buôn Ma Thuột, bao gồm các hoạt động như chưởn trình nghệ thuật sân khấu hóa, kết hợp truyền thống và hiện đại, giới thiệu văn hóa cà phê và không gian cồng chiêng Tây Nguyên, bắn pháo hoa.
Lễ hội đường phố
Địa điểm diễn ra lễ hội đường phố bắt đầu từ Tượng đài Ngã Sáu.
Đội hình diễu hành gồm các đoàn nghệ thuật Quốc tế, nghệ nhân, học sinh, sinh viên, công nhân, nông dân trồng cà phê và các nhóm biểu diễn văn hóa truyền thống và hiện đại.
Đoàn diễu hành sẽ đi qua các tuyến phố chính, trình diễn trang phục truyền thống, biểu diễn cồng chiêng, múa dân gian và các hoạt động mô phỏng quy trình sản xuất cà phê, tái hiện không gian văn hóa Tây Nguyên.
Hội chợ triển lãm chuyên ngành cà phê và sản phẩm OCOP
Hội chợ triển lãm là cơ hội để du khách và doanh nghiệp khám phá sự đa dạng của cà phê Buôn Ma Thuột và các sản phẩm đặc sản, đồng thời góp phần quảng bá văn hóa và kinh tế của tỉnh Đắk Lắk.
Tại hội chợ sẽ có các gian hàng trưng bày các sản phẩm cà phê như cà phê rang xay, cà phê hòa tan, cà phê đặc sản và các sản phẩm chế biến từ cà phê như bánh kẹo, mỹ phẩm.
Các gian hàng được thiết kế độc đáo, tái hiện không gian văn hóa cà phê Tây Nguyên. Du khách sẽ được thưởng thức cà phê miễn phí, tham gia các hoạt động tìm hiểu quy trình sản xuất cà phê và mua sắm sản phẩm trực tiếp.
Du khách còn được tìm hiểu các sản phẩm OCOP như các sản phẩm nông nghiệp, thực phẩm chế biến, thủ công mỹ nghệ đặc trưng của Đăk Lăk và các tỉnh khác như mật ong, tiêu, mắc công và đồ thủ công truyền thống.
Hội chợ triển là cơ hội để thúc đầy tiêu thụ sản phẩm và kết nối giao thương, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm cho Đăk Lăk.
Cuộc thi rang cà phê đặc sản
Cuộc thi rang cà phê đặc sản là một hoạt động nổi bật trong khuôn khổ Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột.
Mục đích của cuộc thi nhằm Tôn vinh kỹ thuật rang cà phê chất lượng cao, đặc biệt là cà phê đặc sản (specialty coffee) của Buôn Ma Thuột, nâng cao giá trị và thương hiệu cà phê Việt Nam trên thị trường quốc tế và tạo sân chơi cho các nghệ nhân, doanh nghiệp, và cá nhân đam mê chế biến cà phê.
Cuộc thi rang cà phê đặc sản có sự tham gia của các nghệ nhân rang cà phê, barista, và đại diện từ các doanh nghiệp, hợp tác xã sản xuất cà phê trong và ngoài tỉnh.
Thí sinh thực hiện rang cà phê từ hạt cà phê thô (green bean) được Ban tổ chức cung cấp, thường là cà phê Arabica hoặc Robusta đặc sản của Đắk Lắk.
Tiêu chí đánh giá bao gồm: Độ đồng đều và chất lượng hạt cà phê sau khi rang.; hương vị, mùi thơm, và đặc tính riêng biệt của cà phê khi pha chế và kỹ thuật rang (kiểm soát nhiệt độ, thời gian, và phương pháp rang).
Cuộc thi có thể đi kèm các hoạt động bên lề như hội thảo về kỹ thuật rang cà phê, workshop hướng dẫn pha chế, hoặc triển lãm máy móc, thiết bị rang xay.
Hội Voi Buôn Đôn
Hội Voi Buôn Đôn bắt nguồn từ truyền thống thuần dưỡng voi rừng của người M’nông, gắn liền với tên tuổi của Y Thu K’Nul (hay Khu Sa Nup, 1827-1938), được mệnh danh là “Vua săn voi” với gần 500 con voi rừng được thuần hóa. Voi không chỉ là phương tiện lao động mà còn là biểu tượng văn hóa, sức mạnh đoàn kết, và sự giàu có của buôn làng Tây Nguyên.
Lễ hội là dịp để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, đồng thời nâng cao nhận thức về bảo tồn voi nhà, đặc biệt khi số lượng voi tại Đắk Lắk đang giảm mạnh.
Các chú voi tham gia hội thì sẽ được nài voi trang trí bằng hoa văn, màu sắc mang đậm bản sắc Tây Nguyên và tham dự tiệc buffet cho voi với hàng tấn hoa quả như chuối, dưa hấu, mía.
Lễ hội còn tổ chức phần “tranh tài” thi voi đá bóng vào cầu môn, thi hình ảnh đẹp về coi kết hợp cùng các hoạt động văn hóa khác.
Hội thi nhà nông đua tài
Hội thi gồm 4 phần thi gay cấn, đồi hỏi kiến thức, kỹ năng và sư sáng tạo của các đội:
- Nhà nông xin chào: Các đội giới thiệu về địa phương, văn hóa và tiềm năng phát triển cây cà phê thông qua các tiết mục nghệ thuật như hát, múa hoặc diễn kịch.
- Nhà nông thông minh: Phần thi kiểm tra kiến thức kỹ thuật canh tác cà phê như tác hại của việc tưới nước sớm cho cây cà phê, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến canh tác cà phê, yêu cầu đối với cây trồng xen trong vườn cà phê,…
- Nhà nông liên kết: Các thành viên trong đội phối hợp chặt chẽ, thể hiện sự đoàn kết và khéo léo qua các trò chơi vận động.
- Nhà nông thử thách: Phần thi yêu cầu sự nhanh nhạy, ứng biến, và kỹ năng thực tế trong các tình huống canh tác cà phê. Các đội thể hiện khả năng áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Hội thi Nhà nông đua tài không chỉ là một sân chơi giải trí mà còn là cầu nối tri thức và thực tiễn, góp phần nâng cao nhận thức, kỹ năng, và đời sống của người nông dân trồng cà phê, đồng thời khẳng định vị thế của Đắk Lắk trong ngành cà phê Việt Nam.
Ngoài các hoạt động chính ở trên, tùy theo nội dung chương trình, mỗi năm Lễ hội Cà phê Buôn Mê Thuột sẽ có thêm nhiều hoạt động khác nhau.
Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột không chỉ là sự kiện văn hóa mà còn là cầu nối kinh tế, du lịch, và bảo tồn bản sắc, khẳng định vai trò của Đắk Lắk trong ngành cà phê thế giới, đồng thời lan tỏa thông điệp về sản xuất bền vững và bảo vệ môi trường.
